1. Home

پرسش و پاسخ

  • تفتیش چیست؟

عملیه بازرسی منظم و عینی معاملات ، عملکرد ها، صورت حساب ها، گزارشات تفتیش داخلی، طرزالعمل های مالی و حسابداری، سیستم اطلاعات و معلومات الکترونیکی و سایر اسناد است، جهت حصول اطمینان از صحت آنها با صورت حساب های مالی مراجع مندرج ماده پنجم قانون.

  • این اداره در کدام سال ایجاد و به چه نام یاد می گردید؟

اداره عالی تفتیش، به عنوان عالی‌ترین نهاد باز رسی کننده امورمالی وحسابی درسطح کشور، عمری به درازای حدود یک قرن دارد. در نظامنامه اساسیه دولت علیه افغانستان که به تاریخ 10/12/ 1301 مرعی الاجرا شده است و نیز نظامنامه بودجه عمومی که به تاریخ 23 حمل سال 1301 جاری و مرعی الاجرا شده به اداره ای تحت عنوان دیوان سنجش (اداره عالی تفتیش فعلی) تصریح شده است. با توجه به ماده (48) نظامنامه بودجه عمومی دولت علیه افغانستان مصوب 23 حمل 1301 خورشیدی که از موجودیت نظامنامه تشکیلات اساسیه دولت علیه افغانستان قبل بر این یادآوری و در آن وظایف دیوان سنجش مشخص گردیده است، می‌رساند که این دیوان قبل از سال 1301 هجری شمسی یعنی سال 1300 ایجاد شده است.

این اداره در سال 1300 پس از ایجاد به نام  دیوان سنجش و در سال 1321 این اداره بنام ریاست عمومی تفتیش محاسبه تغییر نام نموده و در سال 1333 بنام دیوان محاسبات و در سال 1341  بنام تفتیش عمومی محاسبات و در سال 1356 بنام تفتیش محاسبات و در سال 1359 بنام ریاست عمومی کنترول و تفتیش و بعد بنام کمیته دولتی کنترول و پس از مدتی بنام اداره کنترول و تفتیش یاد می گردید.

  • قانون اداره دارای چند فصل و ماده و در کدام سال نافذ گردید؟

تا قبل از سال 1392 اداره عالی تفتیش فاقد قانون بود و آنچه که به عنوان قانون کنترول و تفتیش مورد استفاده قرارداشت درحقیقت یک فرمان تقنینی رئیس جمهور وقت بود که با توجه به انکشافات اخیر، توسعه فعالیت‌های مالی ادارات، توقعات جامعه جهانی و نهادهای عالی تفتیش بین المللی، جوابگوی نیازمندی‌های کنونی نبود، لهذا از اثرسعی وتلاش اداره قانون جدید تحت عنوان «قانون اداره عالی تفتیش» در (3) فصل و (27) ماده تصویب و پس از توشیح رئیس جمهوری اسلامی افغانستان در جریده رسمی شماره (1101) مؤرخ 10/1/1392 به نشر رسید؛ که پس از تصویب قانون یاد شده اداره کنترول وتفتیش به اداره عالی تفتیش مسمی گردید.

  • اهدافی را که تفتیش دنبال می نماید کدام ها اند؟

اهداف اداره عالی تفتیش را امور ذیل تشکیل می دهد :

  1. تحقیق عواید و مصارف بودجه ادارات دولتی.
  2. مطابقت فعالیت های مالی و حسابی ادارات دولتی و سایر مراجع که پول یا دارائی عامه را  اختیار داشته و یا از آن استفاده می نمایند با احکام اسناد تقنینی.
  3. شفافیت در حسابدهی ادارات دولتی و سایر مراجع که پول یا دارائی عامه را در اختیار داشته و یا از آن استفاده می نمایند.
  4. حراست از دارایی های عامه از طریق کنترول و تفتیش.
  5. حصول اطمینان از موثزیت،کارایی و اقتصادی بودن فعالیت های سایر نهادهایی که وجوه عامه را در اختیار دارند و یا ازآن استفاده می کنند.
  6. شناسائی فعالیت های غیر قانونی، غیر موثر، غیر مفید و غیر اقتصادی و سایر فعالیت های نادرست مالی، حسابی و اقتصادی و پشنهاد اصلاح و نواقص آنها.

  • چند نوع تفتیش را این اداره انجام می دهد؟

این اداره تفتیش های زیر را انجام می دهد

  1. تفتیش قطعیه
  2. تفتیش رعایت قوانین و مقررات(مصارف و عواید)
  3. تفتیش عملکرد
  4. تفتیش تکنالوژی معلوماتی

  • ساحه تطبیق تفتیش کدام ها اند؟

ادارۀ عالی تفتیش صلاحیت تفتیش عملکرد امورمالی وحسابی مراجع مانند: 1- ریاست جمهوری و نهادهای مربوط به آن2- شورای ملی3- قوۀ قضائیه 4- واحدهای ادارات مرکزی و محلی و ادارات مربوط آن‌ها را داخل و خارج کشور5 - ریاست‌های عمومی مستقل 6- کمیسیون‌های مستقل7 - لوی څارنوالی8 - شاروالی ها 9- تصدی‌ها، شرکت‌های دولتی وشرکت های که دولت در آن سهیم می‌باشند 10 - سایر مراجعی که پول یا وجوه عامه را دراختیار داشته یا از آن استفاده می‌نمایند؛ دارد.

  • انواع گزارشدهی و رابطه اداره با ریاست جمهوری و پارلمان چگونه است؟

بر اساس ماده هفتم قانون اداره عالی تفتیش رئیس ادارۀ عالی تفتیش از جانب رئیس جمهور با رعایت حکم مندرج فقرۀ (1) مادۀ ششم این قانون برای مدت شش سال تعیین گردیده و مطابق به مادۀ دوازدهم قانون اداره عالی تفتیش رئیس ادارۀ عالی تفتیش در این موارد مکلف به ارایه گزارش میباشد: 1 - ارایۀ گزارش تفتیش در مورد صورت حساب‌های قطعی بودجه سال مالی قبل درخلال مدت ششماه سال مابعد بهرئیس جمهور و شورای ملی 2- ارائه گزارش سالانۀ تفتیش در مورد عواید ومصارف بودجه ادارات دولتی در سال مابعد به رئیس جمهور و شورای ملی3 - ارائه گزارش تفتیش خاص عندالمطالبه به رئیس جمهور و شورای ملی 4- ارائۀ گزارش تفتیش از مصارف محرم به رئیس جمهور و شورای ملی 5- ارائه گزارش تفتیش عملکرد، عندالمطالبه به رئیس جمهور و شورای ملی.

چنانکه از مفاد صریح این ماده پیداست اداره عالی تفتیش در همکاری نزدیک با دو نهاد ریاست جمهوری و پارلمان کشور وظایف خود را انجام میدهد. ارائه گزارش‌های کاری در ساحه های مختلف تفتیش این اداره را به عنوان بازوی نظارتی پارلمان در راستای تحقق اهدافی چون ایجاد شفافیت مالی و حسابی در ادارات قرار داده است.

  • رابطه اداره با لوی سارنوالی چگونه است؟

مطابق به ماده شانزدهم قانون اداره عالی تفتیش این اداره مکلف است در صورت تشخیص موارد جرمی آنرا به مراجع عدلی و قضایی ارجاع نموده طبق مادۀ هفدهم 1- سارنوالی مکلف است، دررابطه به قضایای که ازطرف ادارۀ عالی تفتیش غرض تعقیب عدلی به آن محول می‌گردد، از نتیجۀ اجراآت خویش، ادارۀ عالی تفتیش راطورکتبی درجریان قرار دهد 2-  سارنوالی مکلف است درصورت حفظ دوسیه وصدور قرارمبنی بر عدم لزوم اقامۀ دعوی به ادارۀ عالی تفتیش اطلاع دهد 3-  سارنوالی ومحاکم درجریان تحقیقو محاکمۀ قضایای جرائم مالی و حسابی از مفتشین ادارۀ عالی تفتیش بحیث اهل خبره استفاده می‌نماید.

بر اساس همین موضوع اداره در طول پانزده سال بیش از 278 قضیه جرمی را به لوی سارنوالی ارجاع داده است که متاسفانه به جز موارد انگشت شمار به این موضوعات ترتیب اثر داده نشده است.

  • روابط بین المللی اداره به چه مقیاس و با کدام کشور ها تفاهم نامه همکاری امضا نموده است؟

اداره عالی تفتیش؛ روابط خویش را با سازمان بین المللی مؤسسات عالی تفتیش (INTOSAI)، سازمان آسیایی مؤسسات عالی تفتیش (ASOSAI) وسازمان بین المللی تفتیش کشورهای عضـوایکوسای (ECOSAI) استحکام بخشیده،توأمیتهایی با ادارات تفتیش سایرکشورهای جهان نیز برقرار نموده و اخیراً تفاهمنامه همکاری با ادارات عالی تفتیش کشورهای هند، مالیزیا، ترکیه، تایلند و سویس را  امضأ نموده است. بر مبنای آن در قسمت ارتقای ظرفیت مسلکی مفتشین اداره از طریق تدویرکورس‌های آموزشی دربخشهای کمپیوتر، لسان انگلیسی و امورمسلکی (تفتیش) و همچنان اعزام مفتشین جهت اشتراک درکورس های آموزشی، سیمینار ها و کارگاه‌ها در خارج ازکشور نیز گام‌های مؤثر وعملی برداشته شده که درنتیجه ظرفیت مسلکی وکفایت کاری اداره نظربه گذشته‌ها به مراتب ارتقا یافته است.

  • اداره عالی بررسی در کدام زون ها تفتیش ساحوی را ایجاد نموده است؟

بر اساس حکم شماره (166/7603) مورخ 25 /11/ 1390 مقام عالی ریاست جمهوری افغانستان ایجاد ریاست‌های تفتیش ساحوی در ولایات بلخ، ننگرهار، هرات و قندهار در چوکات تشکیلات اداره عالی تفتیش منظور گردیده است. اداره عالی تفتیش به منظور توسعه فعالیت‌ها و افزایش مؤثریت تفتیش در واحدهای بودجوی محلی، تشکیل این ریاست‌ها را در ساختارتشکیلاتی سال 1391 خویش تحت اثر ریاست تفتیش ادارات بودجوی محلی اداره ایزاد و منظوری آنرا حاصل نموده، چنانچه با تطبیق ریفورم رتب و معاشات در اداره عالی تفتیش، ساختارتشکیلاتی و لایحه وظایف ریاست ‌های یاد شده مورد تائید قرارگرفته و منظورگردیده است. بست های مربوط به آنها‌ به اعلان سپرده شد و پروسه استخدام کارکنان مربوطه از طریق پروسه رقابتی کمیسیون محترم مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی، به پایان رسیده است.

  • آگاهی شما در مورد رابطه اداره با بانک جهانی؟

بانک جهانی در برج آگست سال 2002 کمپنی خدمات مشورتی تفتیش PKFکشور انگلستان را به حیث همکار تخنیکی اداره عالی تفتیش به منظور تفتیش گرنت های بانک جهانی و ظرفیت سازی مسلکی اداره استخدام نمود.

سیستم مالی وحسابی در وزارت مالیه وقت و سایر وزارت‌ها و ادارات به شکل کلاسیک و ابتدایی فعالیت داشت و توانایی ترتیب صورت‌های مالی را مطابق به ضروریات استندردهای بین المللی حسابی سکتور عامه (IPSAS) را نداشت.

رهبری اداره عالی تفتیش با همکاری کمپنی خدمات مشورتی تفتیش PKF , ,Deloitte  SNNCO و کواتر مرحله ظرفیت سازی و ارتقای ظرفیت مسلکی و تجهیز اداره را با تطبیق استندردهای انتوسای در بخش تفتیش مساعدت‌های خارجی آغاز و اداره را با وسایط ترانسپورتی، وسایل کمپیوتری، موبل وفرنیچر دفاتر تجهیز نموده و کورس های آموزشی، پروگرام های کمپیوتری، لسان انگلیسی و کورس های مسلکی تفتیش را مطابق به استندردهای انتوسای راه اندازی نمود.

از آنجاییکه 70 فیصد بودجه دولت در سال 1381 از کمک‌های خارجی تمویل می‌گردید، و از جانبی کارمندان و مفتشین اداره عالی تفتیش با لسان انگلیسی و استندردهای بین المللی محاسبه و تفتیش آشنایی کافی نداشتند، کمپنی خدمات مشورتی تفتیش PKFکشور انگلستان مشاورین خارجی را به منظور کمک در تفتیش مساعدت‌های خارجی با مفتشین اداره استخدام نموده بود. درسال 1381 صرف چهار گرنت در بخش انکشافی از طریق وزارت مالیه مدیریت مالی می‌شد.

همکاری کمپنی خدمات مشورتی تفتیش PKFکشور انگلستان از سال 2002 الی نیمه سال 2005 ادامه داشت و بعد از نیمه سال 2005 کمپنی خدمات مشورتی تفتیش Deloitteکشور هندوستان الی اکتوبر سال 2008 با اداره همکاری تخنیکی ومسلکی را ادامه داد. در برج نوامبرسال 2008 کمپنی خدمات مشورتی تفتیش PKFکشور انگلستان برای بار دوم جهت تحقق اهداف یاد شده الی نیمه سال 2012 استخدام و در اداره فعالیت می نمود. در برج جون سال 2012 الی جون سال 2016 کمپنی خدمات مشورتی تفتیشS.N.NCO و در سال 2017 با کمپنی کواتر در بخش تفتیش پروژه‌های انکشافی بانک جهانی وارتقای ظرفیت مسلکی منابع بشری اداره عالی تفتیش همکاری نموده است.